Tìm hiểu ngay kiến thức đại tràng để hiểu rõ về bệnh đại tràng

ĐẠI TRÀNG LÀ GÌ?

Đại tràng hay ruột già (intestinum crassum), tiếng anh gọi là colon, nghĩa là ruột dày, là phần áp cuối trong hệ tiêu hóa – sau ruột non và trước hậu môn. Nó có vị trí nằm xung quanh rốn.

Đại tràng trung bình dài khoảng 1,5 mét, chiều dài có thể đạt 1,9 mét và trung bình của người Việt Nam dài 1m48cm và còn khác nhau ở mỗi người và mỗi giới tính. Đại tràng chiếm khoảng 1/5 chiều dài của ống tiêu hóa có nghĩa là đại tràng dài bằng khoảng 1/4 ruột non, nhưng tiết diện lại lớn hơn.

Hình ảnh đại tràng

Đại tràng có chức năng nhận thức ăn đã được tiêu hóa và hấp thu từ ruột non, hấp thụ nước và muối khoáng từ thức ăn. Đồng thời vi khuẩn đại tràng phân hủy bã thức ăn tạo thành phân. Khi phân đầy, đại tràng sẽ co bóp tạo nhu động và bài tiết phân qua trực tràng

CẤU TRÚC ĐẠI TRÀNG

Đại tràng được chia ra làm 3 phần chính: manh tràng, kết tràng và trực tràng. Ruột non thông với đại tràng tại ranh giới giữa manh tràng và kết tràng. Giữa ruột non và đại tràng có van hồi - manh giữ cho các chất ở đại tràng không rơi ngược trở lại ruột non. 

Manh tràng

Manh tràng có hình dạng giống như một cái túi tròn, nằm ở phần bụng dưới bên phải. Phía đầu bịt kín có một đoạn ngắn hình giun gọi là ruột thừa có hình dạng như ngón tay với chiều dài trung bình ở người lớn khoảng 9 cm. 

Kết tràng

Kết tràng là thành phần chính của đại tràng, được chia làm 4 phần: kết tràng lên, kết tràng ngang, kết tràng xuống và kết tràng xích ma. Kết tràng lên hay đại tràng lên đi từ manh tràng đi lên dọc theo bên phải ổ bụng cho đến khi gặp gan chỗ gặp gỡ nó uốn cong gọi là đại tràng góc gan. 

Sau đó nó trở thành kết tràng ngang hay đại tràng ngang, đi ngang qua ổ bụng. Khi đi đến gần lách ở bên trái, nó quay xuống để tạo thành kết tràng xuống chỗ uốn cong gọi là đại tràng góc tụy. Và khi đi vào khung chậu nó có hình chữ S tạo thành kết tràng sigma hay đại tràng sigma. Kết tràng là phần đầu của ruột già, tại đây chất cặn bã của thức ăn bị mất nước, cứng lại. Sau đó chất cặn bã này tới kết tràng xích ma, trực tràng rồi thải ra ngoài.

Đại tràng sigma là nơi chứa phân, bao giờ phân đầy sẽ tống đẩy ra khỏi cơ thể qua trực tràng hậu môn. Do đó đây là vị trí dễ bị bệnh nhất.

Trực tràng

Sau khi uốn cong 2 lần, đại tràng sigma nối tiếp với trực tràng, là một ống thẳng, dài khoảng 15 cm và kết thúc ở hậu môn mở ra ngoài cơ thể. 

    ⇒ Hiểu biết rõ hơn về viêm trực tràng tại đây

Dịch đại tràng

Tại đại tràng không có enzym tiêu hóa mà chỉ có chất nhày để bảo vệ niêm mạc đại tràng. Tiêu hóa tại đại tràng là do hệ vi sinh vật tại đại tràng. 

Dựa vào đây chúng ta có thể biết được những dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo bệnh đại tràng như sau:

TRIỆU CHỨNG BỆNH ĐẠI TRÀNG

Đau bụng: vị trí của đại tràng là nằm xung quanh rốn, do đó khi đau bụng bạn có thể thấy đau ở bất kỳ vị trí nào dọc theo khung đại tràng là vùng xung quanh rốn. Đau có thể đau âm ỉ, đau quặn, đau cứng bụng tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Dựa vào vị trí đau chúng ta có thể xác định được sơ bộ vùng đại tràng bị bệnh. Thường gặp nhất là bệnh tại đại tràng sigma.

Thay đổi tính chất phân: đại tràng có chức năng hấp thu nước để hình thành khuôn phân. Khi bị bệnh đại tràng, chức năng này sẽ bị ảnh hưởng. Trường hợp đại tràng hấp thụ nước quá mức, phân sẽ trở nên khô cứng khó đi. Trường hợp đại tràng hấp thụ nước kém, nước theo phân ra khỏi cơ thể nhiều, ở độ nhẹ sẽ bị đi ngoài khuôn phân nhỏ, rồi phân nát, nặng thì bị đi phân lỏng.

Bệnh đại tràng làm thay đổi số lần đi đại tiện.

Thay đổi số lần đi đại tiện: một ngày đi ngoài 1 lần, 2 lần, hay 2 ngày đi ngoài 1 lần là bình thường. Bệnh đại tràng có thể gây tình trạng 1 tuần đi ngoài có 1-2 lần, hay 1 ngày đi ngoài 3- 4 lần.

Trong trường hợp nhiễm khuẩn đại tràng có thể thấy nôn và sốt.

Trong bệnh đại tràng, chất nhầy tăng tiết hơn bên trong đường ruột dẫn đến đi ngoài phân có nhầy, có thể có máu.
Tiêu hóa tại đại tràng là do vi sinh vật đường ruột. Do đó khi bị bệnh đại tràng, hệ vi sinh vật đường ruột dễ bị rối loạn dẫn đến tình trạng sôi bụng sau ăn, đầy hơi, đánh hơi nhiều, đi ngoài phân sống, có bọt. Hấp thụ chất dinh dưỡng tại đại tràng chỉ chiếm 5% của toàn bộ cơ thể, cho nên người bệnh đại tràng ít khi bị thay đổi cân nặng.

→Tìm hiểu thêm những rối loạn tiêu hóa thường gặp tại đây.

Triệu chứng cụ thể như thế nào còn tùy thuộc vào bệnh đại tràng bạn đang mắc phải. 

BỆNH TẠI ĐẠI TRÀNG

Có khá nhiều bệnh có thể xảy ra tại đại tràng, với những mức độ nguy hiểm khác nhau. Cụ thể:

Ung thư đại tràng

• Viêm đại tràng: Là bệnh thường gặp nhất tại đại tràng. Ở bệnh viêm đại tràng, niêm mạc đại tràng có vết viêm, vết tổn thương từ sung huyết, viêm trợt đến viêm loét. Khoảng 10% ung thư đại tràng là do viêm đại tràng gây ra.
• Đại tràng co thắt: Là bệnh mà niêm mạc đại tràng hoàn toàn bình thường, và có tỷ lệ mắc càng ngày càng tăng ở Việt Nam. Đại tràng co thắt tuy không gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng nhưng triệu chứng của nó khó chịu hơn, điều trị dành cho nó cũng khó khăn hơn so với viêm đại tràng.
• Polyp đại tràng: Ung thư đại tràng 90% là do polyp đại tràng. Polyp đại tràng là khối u nhỏ mọc bên trong lòng đại tràng. Chúng có nhiều loại, có loại gây triệu chứng, có loại không gây triệu chứng, có loại gây ung thư, có loại không gây ung thư, có loại tái lại, có loại không tái lại. Nguy cơ polyp bắt đầu xuất hiện sau độ tuổi 50, do đó khuyến cáo tầm soát ung thư bắt đầu ở độ tuổi 50.
• Túi thừa đại tràng: Bệnh này do chế độ ăn uống sinh hoạt của người bệnh gây ra. Bệnh bình thường không nguy hiểm, nhưng nếu phân hay cặn thức ăn vào những túi này sẽ gây những đợt viêm túi thừa, dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Khoảng 25% người bệnh có những biến chứng áp xe, lỗ rò, rách thành ruột và tắc đường ruột....
• Viêm ruột thừa: Viêm ruột thừa là viêm ở đoạn ruột thừa. Bệnh không nguy hiểm nhưng gây triệu chứng khó chịu như những cơn đau bụng dữ dội, đi ngoài phân nát thất thường. Người bệnh bắt buộc phải đi cắt ruột thừa để chấm dứt tình trạng này.
• Ung thư đại tràng: Ung thư đại tràng là ung thư có tỷ lệ tử vong đứng hàng đầu trên thế giới. Nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỷ lệ chữa khỏi có thể lên đến 90%. Tuy nhiên phần lớn người bệnh chủ quan không đi khám, bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn. Chính điều này mới làm tỷ lệ tử vong do ung thư đại tràng cao.

Bệnh đại tràng không chỉ gây những triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, mà còn có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì vậy người bệnh luôn có mong muốn điều trị bệnh càng sớm càng tốt.

Trên đây là những kiến thức đại tràng cơ bản mà chúng ta cần biết. Để có thể đề phòng và điều trị bệnh đại tràng, bạn nên thay đổi chế độ sinh hoạt, ăn uống một cách hợp lý. Không nên ăn nhiều đồ dầu mỡ, chiên cay nóng, mà thay vào đó là các thực phẩm sạch, rau củ quả, ăn chín uống sôi. Thường xuyên tập thể dục, uống nhiều nước, tránh các chất kích thích cũng là biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa bệnh đại tràng hiệu quả.